GLOBALIZACJA, WIELOKULTUROWOŚĆ i PROBLEMY GLOBALNE ANDRZEJ POLUS Scenariusz 3 : Migracje

1.
Przywitaj grupę.

W miejscu widocznym dla wszystkich osób uczestniczących narysuj przedstawioną poniżej tabelę, a następnie zadaj osobom uczestniczącym pytania zapisane poniżej.

Zapytaj osób uczestniczących czy urodzili się w miejscu, gdzie odbywają się ćwiczenia, czy ich rodzice, dziadkowie, pradziadkowie mieszkali w miejscu, gdzie się dzisiaj się znajdujemy/gdzie oni na stałe mieszkają?

• Ile osób w grupie ma rodzinę żyjącą poza granicami Polski?
  
• Ile osób rozważa (rozważało) opuszczenie Polski/przeniesienie się do innego miejsca w późniejszym okresie swojego życia?
  

Liczby ustalone w dyskusji wpisujemy do tabeli widocznej dla wszystkich osób uczestniczących w ćwiczeniu.

Osoba prowadząca powinna wziąć aktywny udział w dyskusji i również wypowiedzieć się na poruszane tematy.
Może zaznaczyć, iż rozpatrywany jest tu tylko przypadek osób biorących udział w ćwiczeniu oraz, że Polska w odróżnieniu od wielu krajów europejskich nie posiadała posiadłości zamorskich, z których i do których miały miejsce migracje.

Następnie proś wszystkich, by przyjrzeli się tabeli i zastanowili, jakie wnioski można wyciągnąć na podstawie danych w niej zebranych?
W trakcie dyskusji wprowadź rozróżnienie pomiędzy imigracją a emigracją.

Zakończeniem dyskusji powinno być omówienie konsekwencji wolnego przepływu ludzi w ramach Unii Europejskiej i zapytanie osób uczestniczących, czy wiedzą, jak wygląda polityka migracyjna państw europejskich i czy łatwo jest obcokrajowcowi osiedlić się na terytorium Polski.

Dane na ten temat dostępne są na witrynie internetowej Urzędu ds. Cudzoziemców – http://www.udsc.gov.pl (12-15 min)

2.
Podziel osoby uczestniczące na dwie równe grupy.

Metodą podziału będzie układanka. Poproś, by każda z osób wylosowała po jednym z kawałków pociętych uprzednio map Europy i Afryki (na drugiej stronie poszczególnych państw znajdować się powinny numery odpowiadające rolą).

Następnie osoby uczestniczące powinny odnaleźć inne, które wylosowały ten sam kontynent co one i złożyć mapę.
Poproś, by grupy usiadły w dwóch krańcach sali.

Poinformuj, że od teraz reprezentują ekspertów i ekspertki z poszczególnych państw Unii Afrykańskiej (AU) i Unii Europejskiej (EU).
Każdej z grup rozdaj zestaw przygotowanych wcześniej haseł.
Powiedz, że za chwilę będą reprezentować ekspertów i ekspertki UE bądź AU na szczycie, którego celem będzie przedyskutowanie problemu migracji z Afryki do Europy.

Wyjaśnij, że każda konferencja międzynarodowa na najwyższym szczeblu poprzedzana jest długimi pracami grup eksperckich, które uzgadniają wspólne stanowisko, a najwyżsi rangą politycy niezwykle rzadko osobiście negocjują kształt dokumentów będących efektem konferencji międzynarodowych.

Poproś osoby uczestniczące, aby wspólnie przyjrzały się hasłom, które mogą być pomocne w dyskusji i zapytali o wyjaśnienie terminów, które są dla nich obce bądź niejasne.

Hasła:
imigracja, emigracja, readmisja, azyl, przestępczość, zagrożenia rynku pracy, nowe pomysły i idee, utrata tożsamości narodowej, wielokulturowość, wieloreligijność, siła robocza, dyskryminacja, otwarcie rynku pracy, drenaż mózgów, rasizm, ksenofobia, języki obce, inne/nowe spojrzenie na świat, bezpieczeństwo, małżeństwa mieszane, dezintegracja społeczna, integracja społeczna.

Osoby reprezentujące Unię Europejską poproś o przygotowanie strategii negocjacyjnej.

Zwróć uwagę, na newralgiczne kwestie, które mogą być poruszone podczas negocjacji z osobami reprezentującymi Afrykę (bezpieczeństwo, przestępczość, problemy integracji społecznej, konieczność zapewnienia zabezpieczeń socjalnych – ubezpieczenie zdrowotne – mieszkańcom Afryki osiedlającym się w Europie).

Osobom, które wylosowały Maltę, Włochy i Hiszpanię rozdaj scenariusze zamieszczone w części Materiały pomocnicze.

Przejdź do osób reprezentujących Unię Afrykańską, wręcz im scenariusze zachowania.
Poproś o przygotowanie strategii negocjacyjnej.
Poproś obie grupy, aby zasiadły naprzeciwko siebie.

Zaproponuj wybór sekretarza spotkania.
Do prerogatyw sekretarza należało będzie udzielanie głosu poszczególnym osobom uczestniczącym w dyskusji.

Poinformuj wszystkich, że za dwa dni ma się odbyć szczyt osób przewodzących Unii Afrykańskiej i Unii Europejskiej i jednym z najważniejszych zagadnień poruszanych podczas szczytu będzie kwestia migracji i uchodźców.

Zadaniem osób uczestniczących jest przygotowanie dokumentu – kilkupunktowej deklaracji w sprawie migracji z AU do UE, którą podpiszą głowy państw i rządów na ich szczycie.

Zostaw osobom uczestniczącym wolną rękę w sposobie wyboru sekretarza konferencji.

Zaznacz jednak, że należy stosować się do sposobu procesowania obrad przez sekretarza, a dyskusja powinna być parlamentarna i rzeczowa.

Zapisuj pomysły. (45-60 min)

3.
Po zakończeniu obrad zbierz wszystkich w kręgu.
Jeżeli osobom uczestniczacym w wyniku obrad udało się stworzyć dokument/deklarację w sprawie migracji z AU do UE, powinna być ona podstawą do dyskusji.

Zapytaj, dlaczego znalazły się w niej poszczególne zapisy.

Jeżeli żaden dokument nie powstał, zapytaj o przyczyny niepowodzenia.
Czy szczyt został zerwany?
Odnieś się w dyskusji do poszczególnych argumentów używanych przez osoby uczestniczące w obradach.

Podsumowując nawiąż do tabeli stworzonej na początku zajęć.
Zauważ, że część z obecnych na zajęciach również może w przyszłości wyjechać z kraju. (10 min)

Scenariusz 1 Malta (1 kopia),
Jako osoba reprezentująca Maltę, państwo wyspiarskie i o bardzo ograniczonych zasobach (zaledwie 400.000 mieszkańców), powinnaś podczas negocjacji opowiadać się za uszczelnieniem granicy morskiej. Z jednej strony staraj się przekonać reprezentantów AU, żeby uszczelnili swoje granice, z drugiej apeluj do innych państw europejskich o pomoc w patrolowaniu wybrzeża i odsyłaniu nielegalnych imigrantów do ich krajów. Argumentuj, że na Malcie żyje tylko 400 000 ludzi i wyspa nie jest w stanie zapewnić bytu wszystkim nielegalnym imigrantom.

Scenariusz 2 Hiszpania (1 kopia)
W Afryce Północnej, na wybrzeżu marokańskim leżą dwa autonomiczne miasta hiszpańskie Ceuta i Melilla. Oba miasta są szturmowane przez Afrykańczyków, wkrótce przemienią się w ogromne obozy dla uchodźców. Podczas spotkania opowiadaj się za ograniczeniem liczby uchodźców, szukających schronienia w Ceuta i Melilla, przekonuj państwa afrykańskie, że najlepszym sposobem ograniczenia migracji będzie stworzenie w Afryce takich warunków, aby ludzie nie chcieli z niej uciekać do Europy.

Scenariusz 3 Włochy (1 kopia)
Jako osoba reprezentująca Włochy, zwróć uwagę na ogromną liczę ofar śmiertelnych, do których dochodzi, kiedy migranci z Afryki próbują dotrzeć na tratwach własnej roboty przez morze Śródziemne na Sycylię.

Scenariusz 4 Unia Afrykańska (5 kopii)
Możecie argumentować, iż sytuacja gospodarcza państw afrykańskich, a co za tym idzie liczba ludzi chcących opuścić kontynent jest pochodną okresu kolonialnego. Większość dzisiejszych państw afrykańskich znajdowała się pod kontrolą mocarstw europejskich (głównie Wielkiej Brytanii, Francji i Portugalii) i wówczas Europejczycy traktowali swoje terytoria zamorskie jako źródło tanich surowców mineralnych i siły roboczej. Europejczycy powinni wziąć moralną odpowiedzialność za złą sytuację Afryki, która wynika również z niedopuszczania produktów pochodzących z AU na rynek Unii Europejskiej.
Zwróćcie uwagę na zjawisko drenażu mózgów, czyli wychwytania najzdolniejszych mieszkańców państw afrykańskich przez frmy europejskie i proponowanie im pracy w krajach europejskich, podczas gdy to państwa afrykańskie ponosiły koszty ich wykształcenia.
Podkreślajcie podwójną moralność rządów europejskich, które inaczej traktują ludzi przybywających z USA, Australii bądź Japonii na terytorium UE niż obywateli państw afrykańskich. Argumentujcie, że nie macie środków pozwalających uszczelniać granice waszych państw. Podkreślcie, że państwa Europy Zachodniej zyskały bardzo dużo poprzez otwarcie swojego rynku pracy dla obywateli państw Europy Środkowo-Wschodniej.

Defnicje

• Migracja
  przemieszczanie się mieszkańców jednego kraju czy regionu do drugiego spowodowane np.: kataklizmami żywiołowymi, wojnami, prześladowaniem politycznym czy gwałtownymi przemianami społecznymi (urbanizacja i migracja gospodarczo-zarobkowa). Do głównych form migracji należą: emigracja, imigracja, reemigracja, repatriacja i przemieszczanie się uchodźców. Migracje mogą być podstawą problemów politycznych, społecznych czy też ekonomicznych, przede wszystkim w państwach imigracyj-nych. Związane jest to często ze zdolnością absorpcyjną kraju imigracyjnego. Mogą stanowić zagrożenie dla bezpieczeństwa socjalnego i ekonomicznego w danym państwie i regionie. Sami migranci mogą stać się również obiektem niechęci, a nawet ksenofobii ludności kraju przyjmującego. W 1951 r. powołano do życia Międzynarodowy Komitet do spraw Migracji w Europie. Wynikiem jego prac było opracowanie reguł migracyjnych. Wiele państw decyduje się na ograniczenia migracyjne na i do swego terytorium. Chodzi tu o utrudnienia w nabywaniu obywatelstwa, zatrudniania cudzoziemców, wydawaniu wiz wjazdowych. Migracja jest również przedmiotem umów międzynarodowych, m.in. o readmisji, tzn. odsyłaniu ludzi, którzy nielegalnie dostali się do określonego państwa.
  Żródło: Leksykon współczesnych międzynarodowych stosunków politycznych, red. Cz. Mojsiewicz, Alta 2, Wrocław 2004, s. 223.
  
  
• Drenaż mózgów (ang. brain drain)
  określenie używane przy opisaniu zjawiska wyjazdów osób dobrze wykształconych i perspektywicznych z krajów rozwijających się do państw rozwiniętych. Zazwyczaj zjawisko to ma podłoże ekonomiczne; w państwie, w którym osiedla się dana osoba proponowane są jej lepsze warunki materialne niż w kraju, z którego pochodzi.
  Źródło: opracowanie własne
  

Projekt jest realizowany przy wsparciu udzielonym przez Islandię,
Lichtenstein i Norwegię ze środków Mechanizmu Finansowego Europejskiego
Obszaru Gospodarczego, Norweskiego Mechanizmu Finansowego oraz budżetu
Rzeczypospolitej Polskiej w ramach Funduszu dla Organizacji Pozarządowych.

PARTNERZY PROJEKTU