DEMOKRACJA URSZULA MAŁEK Scenariusz 3 : Praca czy działalność gospodarcza

1.
Przywitaj grupę.
Rozpocznij zajęcia techniką burzy mózgów i postaw osobom uczestniczącym dwa pytania:

• co to jest gospodarka rynkowa?
  
• co to jest przedsiębiorczość?
  

Pytania zapisz na tablicy lub fipcharcie i uzasadnij, że odpowiedź na nie wiąże się z tematem zajęć.

Następnie rozdaj każdej z osób uczestniczących po dwie kartki papieru z prośbą o zapisanie na nich odpowiedzi.
W przypadku gdyby osoby uczestniczące miały problem z odpowiedzią na pytania, wyjaśnij, że mogą zapisać na kartkach swoje skojarzenia związane z pojęciami przedsiębiorczość i gospodarka rynkowa.

Każda osoba, gdy już odpowie na pytania, przykleja swoje odpowiedzi wokół zapisanych dwóch pytań.
Twoim zadaniem jest porządkowanie odpowiedzi grupy, a następnie ich odczytanie (ewentualnie w razie wątpliwości, poproś autorów o ich doprecyzowanie).

Na koniec podaj propozycje defnicji przedsiębiorczości i gospodarki rynkowej, posługując się najlepszymi odpowiedziami osób uczestniczących.

Przykładowe defnicje pojęć:

• Gospodarka rynkowa
  - system gospodarczy, w którym decydującą rolę odgrywają prawo | własności i wolny rynek, gdzie dokonuje się swobodna wymiana dóbr i usług. Współ- | cześnie nie traktuje się jednak rynku jako jedynego mechanizmu regulującego działal | ność gospodarczą, dlatego też w mniejszym lub większym zakresie państwo wpływa | na gospodarkę. Najważniejsze podmioty działające na rynku to: gospodarstwa domowe, | przedsiębiorstwa i państwo.
  
  
• Przedsiębiorczość
  - najczęściej określana jako umiejętność człowieka, który potraf wy- | korzystać szanse, jakie pojawią się w jego otoczeniu a zarazem przekształcić je w sukces. 8
  

W podsumowaniu burzy mózgów możesz również wykorzystać schemat zamieszczony w materiałach pomocniczych nr 1 lub 2.

W pierwszym przypadku zwróć uwagę na relacje, jakie zachodzę między poszczególnymi podmiotami rynku, natomiast w drugim (poprzez odpowiedzi na pytania) na charakter i zachowania osoby przedsiębiorczej.

Tę część możesz zrealizować fakultatywnie. (10-20 m

2.
W drugiej części zajęć zastosuj technikę drzewa decyzyjnego w celu podjęcia konkretnej decyzji przez każdą z osób uczestniczących.
Przy wprowadzeniu do ćwiczenia objaśnij, czym jest decyzja, jakie mogą być sytuacje decyzyjne, a także krótko omów model drzewa decyzyjnego.

Przykładowe wprowadzenie:
Każdego dnia podejmujemy wiele decyzji; wybieramy, co chcemy zjeść na śniadanie, z kim chcemy być, co zrobimy z wolnym czasem czy ze swoim życiem.
Nad wieloma drobnymi decyzjami nie zastanawiamy się długo, tylko podejmujemy je rutynowo i tu pomagają nam przyzwyczajenie lub nasze upodobania. Natomiast do podjęcia innych decyzji potrzebujemy już więcej czasu, bo one np. będą decydować o naszej przyszłości. Jedną z technik, która pokazuje, w jaki sposób odbywa się proces decyzyjny i z jakich składa się elementów to drzewko decyzyjne.

Możesz narysować drzewko decyzyjne pokazując poszczególne jego elementy.
Pamiętaj, że technika grafcznego przedstawienia analizy problemu składa się z następujących elementów: sytuacji problemowej (sytuacji wymagającej podjęcia decyzji); możliwych rozwiązań; skutków przyjętych rozwiązań (zarówno pozytywnych, jak i negatywnych); określonych celów i wartości, które kierują człowiekiem, jeżeli wybiera jedno lub drugie rozwiązanie.
W ostatnim etapie drzewa decyzyjnego może znaleźć się podjęcie decyzji, czyli wybór konkretnego rozwiązania.

Następnie zapoznaj osoby uczestniczące z opisem sytuacji (materiał pomocniczy nr 3) i rozdaj materiały pomocnicze 3, 4, 5 i 6.
Na tablicy lub fipcharcie wypisz polecenia, jakie będą realizować osoby uczestniczące:
- Zapoznaj się z materiałem pomocniczym nr 3.
Jeżeli masz wątpliwości co do pojęć „działalność gospodarcza” lub „umowa o pracę” przeczytaj materiał pomocniczy nr 4 i 5.
Wybierz jedną z dwóch możliwości z materiału pomocniczego nr 3. Kieruj się swoim zdaniem i wybieraj samodzielnie.
Na wykonanie ćwiczenia masz 15 min.

Podsumowanie pracy indywidualnej możesz rozpocząć od poproszenia, aby po jednej stronie usiadły osoby, które wybrały umowę o pracę, a po drugiej te, które wybrały prowadzenie działalności gospodarczej.
Kiedy już wszyscy zajmą miejsca, zadaj pytanie: Co przede wszystkim skłoniło Was do podjęcia takiej decyzji?
Na pytanie odpowiadają wszystkie osoby w grupie.

Następnie poproś po jednej osobie z potencjalnych przedsiębiorców lub pracowników o przedstawienie swojego drzewka decyzyjnego.
Jeżeli ochotników będzie więcej, warto (nawet kosztem kolejnych ćwiczeń), aby każdy z nich przedstawił swoje drzewko decyzyjne.

Na zakończenie tej części ćwiczenia warto podkreślić, że obie drogi kariery zawodowej są tak samo dobre i zależą w dużej mierze od jednostki i jej predyspozycji osobowościowych. (całość powinna trwać nie dłużej niż 40 min)

3.
Podziel wszystkie osoby uczestniczące w zajęciach na grupy lub pary, z tym, że według wcześniej przyjętego kryterium tzn. osoby, które chcą prowadzić działalność gospodarczą są w parach lub grupach razem, a osoby, które chcą zawrzeć umowę o pracę razem.

Wybór pracy w grupach lub parach zależy od liczby osób, które podjęły jedną lub drugą decyzję.

Rozdaj każdej z grup (par) oddzielny materiał pomocniczy (osoby, które wybrały działalność gospodarczą materiał pomocniczy nr 8, a osoby, które wybrały zatrudnienie materiał pomocniczy nr 7, a następnie zapisz pytania i poproś o znalezienie na nie odpowiedzi.

Grupa przedsiębiorców:

• do jakich urzędów musi udać się osoba, która chce założyć działalność gospodarczą i jakie dokumenty musi wypełnić przyszły przedsiębiorca?
  
• jakie w związku z tym są argumenty za, a jakie przeciw założeniu działalności gospodarczej?
  

Grupa pracowników:

• jakie są rodzaje umów w kodeksie pracy i jakie są sposoby ich rozwiązania?
  
• jakie są argumenty za, a jakie przeciw umowie na czas określony w przypadku pracownika?
  

Na zakończenie ćwiczenia poproś o prezentację pracy poszczególne grupy.
Wówczas możesz również wykorzystać zawarte w wersji elektronicznej wzory poszczególnych wniosków oraz umowy o pracę, jako praktyczną ilustrację omawianych zagadnień. (35 min)

4.
W podsumowaniu zajęć jeszcze raz możesz zadać wszystkim pytanie:

• Czy teraz, po tym jak dowiedzieliście się więcej na temat bycia pracownikiem i zakładania działalności gospodarczej, wasz wybór byłby taki sam jak w części pierwszej zajęć?
• Czy zmienilibyście zdanie czy nie?

Poproś o krótkie umotywowanie każdej odpowiedzi.
Odpowiedzi na pytania powinny udzielić wszystkie osoby w grupie. (5 min)

Jesteś absolwentem, absolwentką. Nie mogłeś, nie mogłaś znaleźć pracy dlatego zarejestrowałeś, zarejestrowałaś się jako osoba bezrobotna. Kiedy zgłosiłeś, zgłosiłaś się do Powiatowego Urzędu Pracy w Twojej miejscowości, dowiedziałeś się dowiedziałaś się o dwóch możliwościach, które są przygotowane dla Ciebie:

1. oferta pracy - Referent w Biurze Promocji Miasta, odpowiedzialny za przygotowanie projektów i wniosków – wynagrodzenie netto 1 200,00 zł; umowa o pracę na czas określony jednego roku z możliwością przedłużenia w przyszłości, jeżeli będziesz dobrym pracownikiem, dobra pracownicą; pozostałe warunki formalne oferty są przez Ciebie spełnione;
   
2. możliwość dofnansowania działalności gospodarczej, w wysokości 13 600,00 zł, jeżeli zdecydujesz się przez minimum rok prowadzić działalność gospodarczą. Możesz założyć dowolną działalność gospodarczą, a ponadto będziesz odprowadzał, odprowadzała tylko część składki ZUS.
   

Wybierz jedną z dwóch możliwości – podejmij decyzję metodą drzewka decyzyjnego.

Wyjaśnienie pojęć dotyczących działalności gospodarczej oraz umowy o pracę możesz uzyskać zapoznając się z materiałem pomocniczym 4 (fragmenty ustawy o swobodzie działalności gospodarczej) oraz 5 (fragmenty kodeksu pracy).

Art. 1.Ustawa reguluje podejmowanie, wykonywanie i zakończenie działalności gospodarczej na terytorium Rzeczypospolitej Polskiej oraz zadania organów administracji publicznej w tym zakresie.

Art. 2. Działalnością gospodarczą jest zarobkowa działalność wytwórcza, budowlana, handlowa, usługowa oraz poszukiwanie, rozpoznawanie i wydobywanie kopalin ze złóż, a także działalność zawodowa, wykonywana w sposób zorganizowany i ciągły.

Art. 3. Przepisów ustawy nie stosuje się do działalności wytwórczej w rolnictwie w zakresie upraw rolnych oraz chowu i hodowli zwierząt, ogrodnictwa, warzywnictwa, leśnictwa i rybactwa śródlądowego, a także wynajmowania przez rolników pokoi, sprzedaży posiłków domowych i świadczenia w gospodarstwach rolnych innych usług związanych z pobytem turystów.

Art. 4. 1. Przedsiębiorcą w rozumieniu ustawy jest osoba fzyczna, osoba prawna i jednostka organizacyjna niebędąca osobą prawną, której odrębna ustawa przyznaje zdolność prawną – wykonująca we własnym imieniu działalność gospodarczą.

2. Za przedsiębiorców uznaje się także wspólników spółki cywilnej w zakresie wykonywanej przez nich działalności gospodarczej.

Art. 2. Pracownikiem jest osoba zatrudniona na podstawie umowy o pracę, powołania, wyboru, mianowania lub spółdzielczej umowy o pracę.

Art. 3. Pracodawcą jest jednostka organizacyjna, choćby nie posiadała osobowości prawnej, a także osoba fzyczna, jeżeli zatrudniają one pracowników. […]

Art. 22. § 1. Przez nawiązanie stosunku pracy pracownik zobowiązuje się do wykonywania pracy określonego rodzaju na rzecz pracodawcy i pod jego kierownictwem oraz w miejscu i czasie wyznaczonym przez pracodawcę, a pracodawca – do zatrudniania pracownika za wynagrodzeniem.

§ 11. Zatrudnienie w warunkach określonych w § 1 jest zatrudnieniem na podstawie stosunku pracy, bez względu na nazwę zawartej przez strony umowy.

§ 12. Nie jest dopuszczalne zastąpienie umowy o pracę umową cywilnoprawną przy zachowaniu warunków wykonywania pracy, określonych w § 1.

§ 2. Pracownikiem może być osoba, która ukończyła 18 lat. Na warunkach określonych w dziale dziewiątym pracownikiem może być również osoba, która nie ukończyła 18 lat.

§ 3. Osoba ograniczona w zdolności do czynności prawnych może bez zgody przedstawiciela ustawowego nawiązać stosunek pracy oraz dokonywać czynności prawnych, które dotyczą tego stosunku. Jednakże gdy stosunek pracy sprzeciwia się dobru tej osoby, przedstawiciel ustawowy za zezwoleniem sądu opiekuńczego może stosunek pracy rozwiązać.

Art. 25. § 1. Umowę o pracę zawiera się na czas nieokreślony, na czas określony lub na czas wykonania określonej pracy. Jeżeli zachodzi konieczność zastępstwa pracownika w czasie jego usprawiedliwionej nieobecności w pracy, pracodawca może w tym celu zatrudnić innego pracownika na podstawie umowy o pracę na czas określony, obejmujący czas tej nieobecności.

§ 2. Każda z umów, o których mowa w § 1, może być poprzedzona umową o pracę na okres próbny, nie przekraczający 3 miesięcy.

Art. 251. § 1. Zawarcie kolejnej umowy o pracę na czas określony jest równoznaczne w skutkach prawnych z zawarciem umowy o pracę na czas nieokreślony, jeżeli poprzednio strony dwukrotnie zawarły umowę o pracę na czas określony na następujące po sobie okresy, o ile przerwa między rozwiązaniem poprzedniej a nawiązaniem kolejnej umowy o pracę nie przekroczyła 1 miesiąca.

§ 2. Uzgodnienie między stronami w trakcie trwania umowy o pracę na czas określony dłuższego okresu wykonywania pracy na podstawie tej umowy uważa się za zawarcie, od dnia następującego po jej rozwiązaniu, kolejnej umowy o pracę na czas określony w rozumieniu § 1.

§ 3. Przepis § 1 nie dotyczy umów o pracę na czas określony zawartych:

1) celu zastępstwa pracownika w czasie jego usprawiedliwionej nieobecności w pracy,

2) w celu wykonywania pracy o charakterze dorywczym lub sezonowym albo zadań realizowanych cyklicznie.

Zgodnie z kodeksem pracy umowa o pracę może zostać zawarta na czas nieokreślony (i taką najczęściej chcieliby pracownicy), określony (i taką najczęściej zawierają pracodawcy), na czas wykonania określonej pracy lub na zastępstwo (czas usprawiedliwionej nieobecności pracownika). Każda z tych umów może zostać poprzedzona umową na okres próbny (nieprzekraczający 3 miesięcy). Przy czym pracodawca nie ma obowiązku zatrudnienia pracownika po upływie umowy na czas próbny.

Dla swojej ważności umowa o pracę musi być sporządzona na piśmie z wyraźnie określonym jej rodzaju (czas określony, nieokreślony, czas wykonania określonej pracy, na zastępstwo) i pozostałych warunków. Czyli, co to znaczy pozostałych warunków?

Miejsca wykonywania pracy, wymiaru czasu pracy (pełny etat, ½ etatu), terminu rozpoczęcia pracy, a także wynagrodzenia ze wskazaniem jego składników. Umowa może też regulować inne sprawy, ale tylko te, które są zgodne z prawem.

A teraz bardzo ważne – UWAGA!

• Jeżeli umowa o pracę nie została zawarta na piśmie, to pracodawca powinien najpóźniej w dniu rozpoczęcia pracy przez pracownika potwierdzić mu na piśmie ustalenia co do rodzaju umowy oraz jej warunków, a w ciągu 7 dni od zawarcia umowy poinformować go o obowiązującej dobowej i tygodniowej normie czasu pracy (np. 40 godzin tygodniowo i 8 godzin na dobę), częstotliwości wypłaty wynagrodzenia, urlopie wypoczynkowym oraz długości okresu wypowiedzenia umowy o pracę. A jeżeli pracodawca zechce nam podnieść wynagrodzenie, to czy musi zrobić to na piśmie?
  Każda zmiana warunków umowy o pracę, czyli np. wynagrodzenia wymaga formy pisemnej.
  

A teraz umowa o pracę na czas określony.

Czas trwania takiej umowy powinien być zawsze określony konkretnie od… do, czyli data rozpoczęcia i data zakończenia umowy. Umowa musi być sporządzona na piśmie w dwóch egzemplarzach (jeden dla pracodawcy, drugi dla pracownika) i oczywiście muszą ją podpisać obie strony.

Umowa o pracę na czas określony rozwiązuje się sama po upływie czasu, na jaki została zawarta. Czy pracodawca musi ją w jakiś specjalny sposób wypowiadać?

Nie, pracodawca nie musi umowy w takiej sytuacji wypowiadać ani nawet, i tu uwaga, uprzedzać pracownika, że nie będzie go nadal zatrudniał. A czy można umowę wypowiedzieć w czasie jej trwania?

Tak i tutaj najpierw przepisy kodeksu pracy

Art. 30. § 1. Umowa o pracę rozwiązuje się:

1. na mocy porozumienia stron, - czyli obie strony zgadzają się i nie ma terminu wypowiedzenia,
   
2. przez oświadczenie jednej ze stron z zachowaniem okresu wypowiedzenia (rozwiązanie umowy o pracę za wypowiedzeniem), - w tej sytuacji jedna ze stron wypowiada umowę i po upływie okresu wypowiedzenia, o którym za chwilę (art. 33), umowa ulega rozwiązaniu,
   
3. przez oświadczenie jednej ze stron bez zachowania okresu wypowiedzenia (rozwiązanie umowy o pracę bez wypowiedzenia) - to jest potocznie nazywane przez pracowników zwolnienie dyscyplinarne, np. na podstawie art. 52 k.p. (za ciężkie naruszenie obowiązków pracowniczych; popełnienie przestępstwa w czasie trwania umowy, które uniemożliwia dalsze zatrudnienie pracownika; utratę niezbędnych kwali-fkacji do wykonywania zawodu,
   
4. z upływem czasu, na który była zawarta - o tym pisano już wcześniej, czyli kiedy kończy się umowa na czas określony,
   
5. z dniem ukończenia pracy, dla której wykonania była zawarta - to dotyczy umów na czasy wykonania określonej pracy, np. budowy osiedla mieszkaniowego.
   

Teraz przepisy dotyczące wypowiedzenia umowy na czasy określony.

Art. 33. Przy zawieraniu umowy o pracę na czas określony, dłuższy niż 6 miesięcy, strony mogą przewidzieć dopuszczalność wcześniejszego rozwiązania tej umowy za dwutygodniowym wypowiedzeniem.

Co to oznacza?

Wcześniej można rozwiązać umowę zawartą na czas określony za dwutygodniowym wypowiedzeniem, pod warunkiem, że umowa trwa dłużej niż 6 miesięcy i w umowie zapisano taką możliwość jej rozwiązania. Jeżeli takiego zapisu nie ma w treści umowy na czas określony, to żadna ze stron, czyli pracownik i pracodawca, nie może takiej umowy wypowiedzieć. I jeszcze jedno - ważne.

W przypadku umowy na czas określony jest tylko jeden termin jej wypowiedzenia – dwa tygodnie – bez względu na jaki czas taka umowa była zawarta. W przypadku umowy na czas nieokreślony termin jej wypowiedzenia jest zróżnicowany:

Art. 36. § 1. Okres wypowiedzenia umowy o pracę zawartej na czas nieokreślony jest uzależniony od okresu zatrudnienia u danego pracodawcy i wynosi:

1. 2 tygodnie, jeżeli pracownik był zatrudniony krócej niż 6 miesięcy,
   
2. 1 miesiąc, jeżeli pracownik był zatrudniony co najmniej 6 miesięcy,
   
3. 3 miesiące, jeżeli pracownik był zatrudniony co najmniej 3 lata.
   

Krótki okres wypowiedzenia umowy na czas określony umożliwia łatwiejsze zwolnienie pracownika, a ponadto pracodawca nie musi podawać przyczyny wypowiedzenia. Nawet jeśli pracownik został zwolniony z naruszeniem przepisów o wypowiadaniu umów, to sąd pracy przyzna pracownikowi wyłącznie odszkodowanie, natomiast nie przywróci go do pracy.

A teraz ważne uregulowania dotyczące umowy na czas określony.

Art. 251. § 1. Zawarcie kolejnej umowy o pracę na czas określony jest równoznaczne w skutkach prawnych z zawarciem umowy o pracę na czas nieokreślony, jeżeli poprzednio strony dwukrotnie zawarły umowę o pracę na czas określony na następujące po sobie okresy, o ile przerwa między rozwiązaniem poprzedniej a nawiązaniem kolejnej umowy o pracę nie przekroczyła 1 miesiąca.

§ 2. Uzgodnienie między stronami w trakcie trwania umowy o pracę na czas określony dłuższego okresu wykonywania pracy na podstawie tej umowy uważa się za zawarcie, od dnia następującego po jej rozwiązaniu, kolejnej umowy o pracę na czas określony w rozumieniu § 1.

§ 3. Przepis § 1 nie dotyczy umów o pracę na czas określony zawartych:

1. w celu zastępstwa pracownika w czasie jego usprawiedliwionej nieobecności w pracy,
   
2. w celu wykonywania pracy o charakterze dorywczym lub sezonowym albo zadań realizowanych cyklicznie.
   

Czyli kolejna trzecia umowa zawarta na czas określony może się automatycznie przekształcić w umowę na czas nieokreślony, gdy przerwa między rozwiązaniem poprzedniej a zawarciem następnej nie przekroczyła jednego miesiąca, a umowy te zostały zawarte między tymi samymi stronami. Przy tych obliczeniach nie uwzględnia się umowy na okres próbny i na czas wykonania określonej pracy, na czas zastępstwa pracownika w czasie jego usprawiedliwionej nieobecności w pracy, a także umowy zawartej w celu wykonywania pracy o charakterze dorywczym, sezonowym albo zadań realizowanych cyklicznie.

Kolejna ważna rzecz, szczególnie dla kobiet.

Jeżeli umowa na czas określony uległaby rozwiązaniu po upływie trzeciego miesiąca ciąży pracownicy, to ulegnie przedłużeniu do dnia porodu.

I już prawie jesteś pracownikiem, pracownicą, a pierwszy urlop w wymiarze 1/12 z 20 dni (26 dni urlopu mają pracownicy o stażu powyżej 10 lat) będziesz mógł, mogła wykorzystać po miesiącu pracy.

Opracowanie na podstawie kodeksu pracy.

Osoba fzyczna to każdy człowiek od chwili urodzenia aż do śmierci, ale działalność gospodarczą może założyć tylko ten, kto ma pełną zdolność do czynności prawnych, czyli ukończył 18 rok życia i nie jest ubezwłasnowolniony (np. z powodu choroby psychicznej, niedorozwoju umysłowego).

Działalność gospodarcza może występować w różnych formach, np. spółki (jawnej, komandytowej, akcyjnej, komandytowo-akcyjnej, z ograniczoną odpowiedzialnością), ale w naszych rozważaniach ograniczymy się do sytuacji, gdy przedsiębiorcą jest osoba fzyczna, która zgodnie z opisaną sytuacją skorzysta z przyznanych środków z Funduszu Pracy na podjęcie działalności gospodarczej.

Wobec tego pytania: Do jakich instytucji musi się udać przyszły przedsiębiorca, aby założyć działalność gospodarczą? i
Jakie musi tam złożyć dokumenty?

Instytucji takich jest kilka. I tak:

• jednostka samorządu terytorialnego,
  czyli urząd miasta lub gminy, właściwy ze względu na miejsce zamieszkania, a jeżeli siedziba przedsiębiorstwa będzie w innym miejscu – właściwy ze względu na siedzibę prowadzonej działalności gospodarczej;
  
• Urząd Statystyczny
  i tu uzyska numer REGON; musi jednak pamiętać, że nie jest on czynny 24 godziny na dobę;
  
• zakład usługowy,
  gdzie wyrobi pieczątkę, na której powinny być umieszczone: imię i nazwisko, nazwa (ewentualnie), adres siedziby, numery NIP i REGON oraz informacje dodatkowe takie jak np. numery telefonów, adres e-mail itp.; urząd skarbowy;
  
• Zakład Ubezpieczeń Społecznych (ZUS);
• wybrany bank, gdzie założy konto.
  
  

A teraz dokumenty, jakie musi złożyć:

• Po pierwsze urząd miasta lub gminy.
  Aby zostać przedsiębiorcą, należy dokonać w urzędzie gminy lub urzędzie miasta zgłoszenie swojej działalności do ewidencji działalności gospodarczej. Za składany wniosek o wpis do ewidencji działalności gospodarczej należy uiścić opłatę w wysokości 100 zł, a za ewentualną późniejszą zmianę wpisu 50 zł.
  
• Po drugie Urząd Statystyczny.
  Po uzyskaniu zaświadczenia o wpisie do ewidencji działalności gospodarczej należy zgłosić się do urzędu statystycznego, aby otrzymać numer statystyczny REGON. Wniosek o nadanie tego numeru składa się na formularzu RG-1 „Wniosek o wpis do krajowego rejestru urzędowego podmiotów gospodarki narodowej lub o zmianę cech objętych wpisem”. Ale tu dobra wiadomość – uzyskanie REGONU jest bezpłatne. Jednak do urzędu statystycznego należy zabrać: zaświadczenie o wpisie do ewidencji działalności gospodarczej i dowód osobisty.
• Po trzecie pieczątka, ale to już będzie szybko.
  
• Po czwarte urząd skarbowy, a wcześniej bank.
  

Przedsiębiorca rozpoczynający działalność gospodarczą na własny rachunek jest zobowiązany złożyć w Urzędzie Skarbowym zgłoszenie NIP-1. Dla osób fzycz-nych nie posiadających Numeru Identyfkacji Podatkowej (NIP) będzie to zgłoszenie identyfkacyjne, dla pozostałych – aktualizacyjne (formularz NIP-1 przewiduje obie te sytuacje). Ponadto do zgłoszenia NIP-1 należy dołączyć uwierzytelnione (potwierdzone) kopie: zaświadczenia o wpisie do ewidencji działalności gospodarczej, zaświadczenia o numerze statystycznym REGON, dokument potwierdzający uprawnienia do korzystania z lokalu lub nieruchomości, w której znajduje się siedziba (akt własności, umowa najmu, dzierżawy, użyczenia), w przypadku gdy adres siedziby jest inny niż adres miejsca zamieszkania, umowę o założenie rachunku bankowego, umowę z biurem rachunkowym na prowadzenie dokumentacji rachunkowej. Jeżeli przedsiębiorca posiada dokumenty nieuwierzytelnione, przedkłada oryginały i kopie dokumentów, celem urzędowego potwierdzenia ich zgodności z oryginałem. I jeszcze jedno, przed rozpoczęciem działalności gospodarczej należy złożyć naczelnikowi urzędu skarbowego pisemne oświadczenie o wyborze formy opodatkowania podatkiem dochodowym. Mogą to być m.in.: zasady ogólne, karta podatkowa, ryczałt ewidencyjny. Ponadto zależnie od rozmiarów prowadzonej działalności gospodarczej, a w szczególnych przypadkach od rodzaju wykonywanych czynności, powstaje obowiązek podatkowy w postaci podatku od towarów i usług (podatek VAT) i obowiązek posiadania kasy fskalnej. Tutaj zatrzymamy się i nie będziemy już rozwijać poszczególnych form opodatkowania, bo kolejny krok przed nami Zakład Ubezpieczeń Społecznych.

Do ZUS-u należy dokonać zgłoszenia nie później niż w ciągu 7 dni po rozpoczęciu działalności.
Do ubezpieczenia należy zgłosić siebie oraz płatnika, czyli frmę. I teraz druki: ZUS ZFA - zgłoszenie płatnika składek – osoby fzycznej,

ZUS ZUA - zgłoszenie do ubezpieczeń (siebie) – zgłoszenie/zmiana danych osoby ubezpieczonej, ZUS ZBA - informacja o numerach rachunków bankowych płatnika składek, ZUS ZAA - informacja o adresach prowadzenia działalności gospodarczej przez płatnika składek.
Czy to tylko tyle? Nie. Należy jeszcze przedstawić kopię decyzji Urzędu Skarbowego o nadaniu NIP, zaświadczenie Urzędu Statystycznego o nadaniu numeru REGON i wpis do ewidencji działalności gospodarczej.

Osoby prowadzące jednoosobową działalność gospodarczą podlegają obowiązkowym ubezpieczeniom: emerytalnemu, zdrowotnemu, rentowemu i wypadkowemu. Poza tym trzeba odprowadzać składkę na Fundusz Pracy.
Wymiar składek obowiązkowych określany jest w odniesieniu do podstawy wynoszącej ok. 60% przeciętnego wynagrodzenia w gospodarce. Teraz dobre wiadomości dla Ciebie - niższy ZUS mają osoby rozpoczynające działalność gospodarczą.

Generalna zasada jest taka, że osoba prowadząca działalność gospodarczą płaci składkę na ubezpieczenie społeczne od tzw. podstawy wymiaru (PW), która dla prowadzących działalność gospodarczą wynosi 60% przeciętnego wynagrodzenia.

Opłacane składki na ubezpieczenie: emerytalne - 19,52% PW, rentowe - 6% PW, chorobowe - 2,45% PW, wypadkowe - 1,80 PW, zdrowotne - 9%.

Wiem, że już jesteś zmęczony, zmęczona tym czytaniem, ale uwaga kiedy zsumujesz wszystkie te składki daje to DUŻO, ale… można płacić mniej. Wobec tego pytanie: Kto może płacić mniej?

• Po pierwsze ten kto rozpoczął wykonywanie działalności gospodarczej nie wcześniej niż 25 sierpnia 2005 r.
• Po drugie w ciągu ostatnich 60 miesięcy kalendarzowych (przed dniem rozpoczęcia wykonywania działalności gospodarczej) nie prowadził pozarolniczej działalności gospodarczej.
• Po trzecie nie wykonuje działalności gospodarczej na rzecz byłego pracodawcy (np. przed dniem rozpoczęcia działalności gospodarczej w bieżącym lub poprzednim roku kalendarzowym był zatrudniony u niego na umowę 0 pracę).

Na pewno, o ile doczytałeś, doczytałaś do tego miejsca tekstu, postawisz pytanie: O ile mniej?
Podstawę wymiaru składek na ubezpieczenia społeczne dla osób rozpoczynających działalność gospodarczą i spełniających wymienione warunki (oczywiście wszystkie łącznie, a nie tylko jeden) stanowi zadeklarowana kwota, nie niższa niż 30% kwoty minimalnego wynagrodzenia (2008 - 30%*1126,00=337,80) Procentowe wysokości stawek pozostają bez zmian, ale są liczone od znacznie niższej kwoty (od 30% PW) i oczywiście przedsiębiorcy na niższym zus-ie nie płacą składek na Fundusz Pracy.

Tyle przyszły przedsiębiorco.

Opracowanie na podstawie materiałów Powiatowego Urzędu Pracy, Zakładu Ubezpieczeń Społecznych oraz Urzędu Skarbowego.

Definicje

• Dobra
  - wytwory materialne, które służą do zaspokajania potrzeb.
  
  
• Dochód
  - różnica między przychodami a kosztami.
  
  
• Gospodarka rynkowa
  - system gospodarczy w którym decydującą rolę odgrywają prawo własności i wolny I rynek, gdzie dokonuje się swobodna wymiana dóbr i usług. Współcześnie nie traktuje się jednak rynku I jako jedynego mechanizmu regulującego działalność gospodarczą, dlatego też w mniejszym lub większym i zakresie państwo wpływa na gospodarkę. Najważniejsze podmioty działające na rynku to: gospodarstwa I domowe, przedsiębiorstwa i państwo.
  
  
• Gospodarstwo domowe
  - rodzina, osoby mieszkające w jednym domu (mieszkaniu) i wspólnie podejmu-| jące decyzje fnansowe. Głównym celem gospodarstw domowych jest zaspokajanie potrzeb ich członków I w zależności od posiadanych dochodów.
  
  
• Państwo jako podmiot rynku
  to przede wszystkim rząd, ministerstwa i wyspecjalizowane agendy, które sprawują kontrolę nad przedsiębiorstwami i gospodarstwami domowymi.
  
  
• Przedsiębiorczość
  - najczęściej określana jako umiejętność człowieka, który potraf wykorzystać szanse, i jakie pojawią się w jego otoczeniu a zarazem przekształcić je w sukces.
  
  
• Przedsiębiorstwo
  - producenci, których celem jest osiąganie zysku z działalności usługowej lub produkcyjnej. Wytwarzają oni odpowiednie dobra lub usługi.
  
  
• Usługi
  - wykonywanie określonych czynności na rzecz nabywców.
  

Metody

• Burza mózgów
  - technika pozwalająca otrzymać w krótkim czasie dużą liczbę zróżnicowanych odpowiedzi, a ponadto pozwala przezwyciężyć nadmierny własny i cudzy krytycyzm. W przygotowanym scenariuszu zajęć osoba prowadząca podaje dwa pytania i uzasadnia potrzebę zajęcia się tymi problemami. Następnie omawia zasady burzy mózgów, a po zebraniu odpowiedzi stara się wyjaśnień ewentualne wątpliwości. Na koniec wybiera po jednej lub kilka najlepszych odpowiedzi na postawione na początku pytania.
  
  
• Studium przypadku
  - metoda polegająca na analizowaniu konkretnych problemów. Analiza może być prowadzona na podstawie jednostkowych zdarzeń po to, aby łatwiej zrozumieć pewne procesy, albo na odwrót - dowiedzieć się, w jaki sposób ogólne zjawiska przebiegają w pewnych konkretnych przypadkach. Typowe studium przypadku składa się z pięciu etapów: diagnoza, poszukiwanie rozwiązań, prognozowanie następstw, dyskusja nad przyjętym rozwiązaniem, adaptacja do rzeczywistych warunków działania. Do technik wykorzystujących studium przypadku należą min.: drzewo decyzyjne, stop-klatka, przypadek sądowy lub biografczny, analiza korespondencji przychodzącej.
  
  
• Drzewo decyzyjne (drzewko decyzyjne)
  - technika grafcznego przedstawienia analizowanego problemu, która składa się z następujących elementów: sytuacji problemowej (sytuacji wymagającej podjęcia decyzji); możliwych rozwiązań; skutków przyjętych rozwiązań (zarówno pozytywnych, jak i negatywnych); określonych celów i wartości, które kierują człowiekiem, jeżeli wybiera jedno lub drugie rozwiązanie. W ostatnim etapie drzewa decyzyjnego może znaleźć się podjęcie decyzji, czyli wybór konkretnego rozwiązania. Technikę drzewa decyzyjnego możemy stosować do pracy indywidualnej, a także grupowej.
  
  
• Debata za i przeciw
  - stosowana jest wówczas, kiedy chcemy, aby osoby uczestniczące w zajęciach spojrzały na dany problem z dwóch różnych punktów widzenia. W przykładowej formie „debaty za i przeciw” | osoba prowadząca określa temat debaty, następnie dzieli osoby uczestniczące na dwie grupy. W kolejnej | fazie poszczególne grupy mają czas na przygotowanie argumentów. Można również najpierw dać osobom | uczestniczącym czas na przygotowanie argumentów, a dopiero później losować strony (grupy za i przeciw) I debaty. Przed zasadniczą częścią debaty osoba prowadząca podaje reguły np. po 5 min. na przedstawienie 8 argumentów, każda z grup będzie mogła przedstawić trzy argumenty. Osoba prowadząca zajęcia może | sama kierować debatą lub wybrać jedną osobę z uczestników. W ostatniej części debaty - podsumowaniu | - osoby uczestniczące odpowiadają na przykładowe pytania: | - które argumenty były najbardziej przekonujące? § - czy ktoś dał się przekonać i zmienił zdanie?
  

W przygotowanym scenariuszu zajęć, wykorzystano tylko fragment tej techniki, co wiąże się z wcześniej przeprowadzonymi ćwiczeniami.

Projekt jest realizowany przy wsparciu udzielonym przez Islandię,
Lichtenstein i Norwegię ze środków Mechanizmu Finansowego Europejskiego
Obszaru Gospodarczego, Norweskiego Mechanizmu Finansowego oraz budżetu
Rzeczypospolitej Polskiej w ramach Funduszu dla Organizacji Pozarządowych.

PARTNERZY PROJEKTU