Temat
W czasie zajęć osoby uczestniczące dowiadują się, na czym polega wolontariat, jakie są korzyści z pracy wolontariackiej dla kogoś, kto się jej podejmuje i dla osób, na rzecz których ta praca jest wykonywana, otrzymują informacje, gdzie należy szukać ogłoszeń o pracy dla wolontariusza, zastanawiają się również nad swoimi zasobami osobowościowymi - co mogą zaoferować, a w czym może im samym pomóc praca w charakterze wolontariusza.

Cele zajęć
- prezentacja i promocja profesjonalnego wolontariatu wśród młodych ludzi
- kształtowanie postawy otwartej na niesienie pomocy innym, udzielanie wsparcia
- pokazanie sposobów poszukiwania pracy dla wolontariuszy i poszukiwania wolontariuszy przez potrzebujących ich pracy ludzi
- uświadomienie, że już w szkole warto rozwijać umiejętności, zdobywać kompetencje i planować swoją karierę zawodową, kiedy chce się w przyszłości uważać za człowieka spełnionego w życiu
- przekonanie o konieczności wzięcia odpowiedzialności za pracę, której się podejmują

Czas zajęć
90 minut lub 45 w wersji skróconej

Metody
- mini wykład lub praca z tekstem
- praca w zespołach
- prezentacja

Potrzebne materiały
- kartki A-4, długopisy

Materiały pomocnicze
- Materiał pomocniczy nr 1 - „Wolontariat - dobrowolna praca bez wynagrodzenia”
- Materiał pomocniczy nr 2 - „Praca na miarę”
- Materiał pomocniczy nr 3 - „Po co komu wolontariat?”
- Materiał pomocniczy nr 4 - „Przykłady działań wolontariackich”
- Materiał pomocniczy nr 5 - „Adresy stron internetowych dotyczących wolontariatu”
- Materiał pomocniczy nr 6 - „Dokumenty przydatne woluntariuszowi”

Najważniejsze pojęcia
- wolontariat
- wolontariusz/wolontariuszka
- piramida potrzeb

1.
Przywitaj grupę.
Rozdaj osobom uczestniczącym kolorowe samoprzylepne karteczki prosząc, aby każdy napisał, jakiego rodzaju zajęcie daje mu satysfakcję.

Zaproś do przylepiania karteczek na dużym arkuszu papieru, gdzie wcześniej, w środku, narysujesz pusty owal, a po przylepieniu karteczek, napiszesz mazakiem CO MOGĘ ROBIĆ JAKO WOLONTARIUSZ?

Przypnij powstały w ten sposób plakat do tablicy lub przylep taśmą do ściany. (10 min)

2.
Zapytaj, czy ktoś zna terminy „wolontariat” i „wolontariusz”?
Co oznaczają?

Po kilku wypowiedziach, poproś o przeczytanie tekstu z materiału pomocniczego nr 1.
Zapytaj osoby uczestniczące o refleksje w związku z tekstem; co w nim znajdują nowego na temat wolontariatu? (10 min)

3.
Opowiedz o przykładach różnych działań wolontarystycznych, jakie miały miejsce w ostatnich latach w Polsce.
Możesz skorzystać z materiału pomocniczego nr 2.

Poproś o podanie przykładów.
Zadaj też pytanie, dlaczego różni ludzie angażują się w tego rodzaju działania, skoro nie mają z tego żadnych finansowych korzyści? (5 min)

4.
Przedstaw koncepcję piramidy Maslowa korzystając z materiału pomocniczego nr 3 Po co komu wolontariat?.
Podaj powody, dla których ludzie podejmują się pracy wolontariackiej.

Możesz przytoczyć z w/w materiału pomocniczego słowa Jana Pawła II.
Zapytaj, jakie są związki pomiędzy tymi najczęściej podawanymi przez wolontariuszy powodami, a koncepcją Maslowa i słowami papieżą? (10 min)

5.
Poproś osoby uczestniczące o zastanowienie się jakie są mocne strony ich osobowości, a nad czym uważają, że warto byłoby popracować i jak mogliby to sprawdzić w roli wolontariusza.

Rozdaj kartki papieru A-4.

Niech każdy napisze na górze kartki drukowanymi literami swoje imię, a następnie podzieli ją na dwie rubryki. Jedną oznaczy znakiem „+”, a drugą znakiem „- ”, następnie dokona samooceny i zapisze swoje umiejętności, zdolności oraz kilka mocnych stron swojego charakteru pod znakiem plusa, a pod znakiem minusa wypisze to, czego chciałby się nauczyć i nad czym powinien popracować.

Po 5-10 minutach zachęć kilka osób do podzielenia się swoimi przemyśleniami.

Podsumuj ćwiczenie słowami: „Taka refleksja na temat własnej osoby jest przydatna, kiedy szukamy możliwości podjęcia pracy wolontariackiej, aby trafnie podjąć decyzję o miejscu, które pomoże nam wykorzystać cechy i uzdolnienia, a zarazem pozwoli na zaspokojenie naszych potrzeb i aspiracji, a także na rozwinięcie naszych zainteresowań oraz umiejętności”.

Poproś, aby ktoś głośno odczytał tekst z materiału pomocniczego nr 2 „Praca na miarę”. (15 min)

6.
Rozdaj teraz materiał pomocniczy nr 5.

Zaproponuj, żeby sprawdzić, co ciekawego można znaleźć pod podanymi adresami.
Zachęć do częstego przeglądania portalu organizacji pozarządowych i umieszczanych tam ogłoszeń. (od 2 do 20 min)

7.
Kończąc zajęcia zapytaj, kogo udało się dziś zachęcić do poszukiwania pracy w charakterze wolontariusza.
Osobom, które się zgłosiły, możesz wręczyć materiał nr 6 z wzorami przydatnych wolontariuszowi dokumentów. Poinformuj również o możliwościach wyjazdu w charakterze wolontariusza za granicę.

Zwróć uwagę na Akcję 2 w programie „Młodzież w działaniu” oraz poznański oddział Fundacji Jeden Świat.
Podziękuj za aktywny udział w zajęciach. (5 min)

Wolontariat - dobrowolna praca bez wynagrodzenia

W Polsce nigdy nie brakowało ludzi dobrej woli, bezinteresownie pomagających innym. Można nawet stwierdzić, że im trudniejsze, bardziej tragiczne chwile, tym szybciej i w większej liczbie pojawiały i pojawiają się osoby oferujące wsparcie potrzebującym, obcym im ludziom, którzy wcale nie należą do ich rodzin ani znajomych. Co prawda, w 1862 r. o śladach bezinteresownej działalności społecznej w polskiej tradycji w liście do Michaliny z Dziekańskich Cyprian Kamil Norwid napisał w sposób bardzo krytyczny: „(…) społeczność polska to społeczność narodu, który, nie zaprzeczam, iż o tyle jako patriotyzm wielki jest, o ile jako społeczeństwo żaden. (…) Wszystko to, czego nie od patriotyzmu, czego nie od narodowego, ale od społecznego uczucia wymaga się, to jest tak początkujące, małe i prawie nikczemne, że strach wspominać o tym.”. Dawniej osoby pomagające innym charytatywnie nazywano „społecznikami”. Niestety, Norwid nie dożył najlepszego okresu polskiego ruchu społecznikowskiego, który trwał jeszcze kilka lat po zakończeniu II wojny światowej. Do najbardziej znanych w polskiej historii społeczników należeli: Adam Chętnik, Adam Chmielowski, Kazimiera Iłłakowiczówna, Stanisław Jachowicz, Henryk Jordan, Janusz Korczak, Kazimierz Lisiecki, Zofia Nałkowska, Stefania Sempołowska, Fryderyk Skarbek, Stanisław Staszic czy Księżna Izabela Lubomirska z Czartoryskich. Ze znanych, żyjących w czasach współczesnych można wymienić Marka Kotańskiego (zm. 2002), Jerzego Owsiaka i Janinę Ochojską.

W latach po II wojnie światowej polskie władze wprowadzając często obowiązkowe prace społeczne w szkołach oraz miejscach pracy i traktując je jako gest lojalności wobec siebie sprawiły, że idea bezpłatnego świadczenia pracy na rzecz innych uległa wypaczeniu. Jednak i w tamtych latach ludzie pomagali ludziom z odruchu serca. W latach 1966–81 wśród młodzieży popularna była Niewidzialna Ręka - akcja programu telewizyjnego Teleranek. Anonimowi uczestnicy programu pomagali potrzebującym, w taki sposób, że oni tego nie widzieli, pozostawiając na miejscu bilet akcji Niewidzialna Ręka z przydzielonym numerem. W latach 1989-96 przyszedł czas stagnacji. Dopiero w latach dziewięćdziesiątych XX wieku na pomysł wprowadzenia w Polsce wolontariatu wpadła Barbara Hansen, Polka mieszkająca od lat za granicą. Dyrektor warszawskiego BORIS (Biura Obsługi Ruchu Inicjatyw Samopomocowych) Paweł Jordan zaprosił panią Barbarę do współrealizacji programu Centrum Wolontariatu. Program ten funkcjonuje cały czas.

Praca wolontarystyczna współcześnie to jednak nie jest tylko praca w sferze pomocy społecznej. To każdy rodzaj świadomie podjętej dobrowolnej pracy, którą świadczy się bezpłatnie na rzecz innych i która wykracza poza więzi rodzinno-koleżeńsko-przyjacielskie. Wolontariuszami mogą być wszyscy, którzy chcą się dzielić swoją wiedzą i umiejętnościami, a przy okazji zdobywać nowe. Wolontariuszem może być każdy, w każdym wieku (poza bardzo małymi dziećmi) i to w każdej dziedzinie życia społecznego. Coraz częściej w obecnym świecie mówi się o wolontariacie jako potrzebie pomagania drugiemu człowiekowi. Nowoczesny wolontariat jest nie tylko bardzo pozytywnym zachowaniem prospołecznym, ale stwarza perspektywę odbycia ciekawych praktyk zawodowych, poznania nowych ludzi i uzyskania doświadczenia. Wolontariat w rezultacie może zaowocować lepszą pozycją na rynku pracy. Obecnie, aby znaleźć dobrą pracę (równie ciekawą, co dobrze płatną i rozwijającą) nie wystarczy posiadać odpowiednie wykształcenie, dobrze widziana jest także praktyka, a właśnie wolontariat jest możliwością rozwijania zainteresowań, nabierania praktyki, zdobywania doświadczeń. Podczas pracy wolontariusz nabywa często umiejętności, które stają się bardzo przydatne w późniejszej karierze zawodowej, czasami nawet są czynnikiem decydującym przy ubieganiu się o konkretną pracę. Pomoc wolontarystyczna jest coraz bardziej cenionym sposobem odbycia praktyk studenckich oraz staży zawodowych. Coraz częściej poszukujący pracowników kierują się ich ewentualnym doświadczeniem w pracy na rzecz organizacji pozarządowych. Praca taka bowiem wiąże się z chęcią działania, kreatywnością, odpowiedzialnością, umiejętnością samodzielnego myślenia i pracy w zespole – są to cechy, jakimi powinien się odznaczać każdy wolontariusz, a zarazem cechy, jakich poszukują u potencjalnych pracowników wszyscy pracodawcy. W roku 1996 Fundacja BORIS wydała publikację pt. Roczniak poświęcony w całości wolontariatowi. Zawierała ona m.in. prawdopodobnie pierwszą analizę prawną stosunków między wolontariuszem a organizacją. Wtedy też powstał pierwszy wzór umowy zlecenia pracy wolontarystycznej. W roku 2000 pojawiły się pierwsze zapisy o wolontariacie w aktach prawnych, a wśród nich rozporządzenie Ministra Pracy i Polityki Społecznej, regulujące zasady pracy wolontariuszy w placówkach opiekuńczo-wychowawczych. Tym sposobem zalegalizowano w naszym kraju wolontariat. I okazało się, że wolontariat jest jedną z najbardziej rozwijających się form aktywności społecznej w Polsce. Jak wskazują badania w 2001 r. 10 % dorosłych Polaków deklarowało, że poświęciło bezinteresownie swój czas na rzecz organizacji pozarządowych, ruchów społecznych lub religijnych, natomiast w 2004 r. wskaźnik ten wzrósł aż o 8,3 punktu procentowego, co oznacza, że ok. 5.4 mln dorosłych Polaków czynnie zaangażowało się w działalność społeczną. Podkreślić należy, że preferowanymi przez wolontariuszy organizacjami są w pierwszej kolejności - organizacje i ruchy religijne, wspólnoty parafialne, misje (wolontarystyczny udział deklarowało w 2004 r. 2,9 % dorosłych Polaków), następnie organizacje pomocy charytatywnej dla osób najuboższych i bezdomnych - wspomogło je swoją pracą w 2004 r. 2,5% Polaków oraz organizacje sportowe odpowiednio uzyskały pomoc od wolontariuszy 2,4 % dorosłych Polaków. Pomoc wolontariuszy na rzecz organizacji pozarządowych jest czynnikiem wspomagającym ich działalność. Częstokroć powodzenie przedsięwzięć podejmowanych na szeroką skalę jest uwarunkowane udziałem osób bezinteresownie pomagającym w przeprowadzeniu określonego zadania. Można przyjąć na podstawie prowadzanych badań, że w Polsce średnio ok. 45 % organizacji pozarządowych korzysta z pracy wolontariuszy, którzy jednocześnie nie są członkami organizacji. Większość z nich nie prowadzi systematycznej rekrutacji wolontariuszy, nie zawiera z nimi umów, nie określa zakresu ich obowiązków. Katalog prac, które mogą wykonywać wolontariusze jest praktycznie nieograniczony i zależy od specyfiki działań wybranej przez wolontariusza organizacji. Właściwie to pola działań organizacji pozarządowej wyznaczają potrzeby i charakter prac, którym może poświęcić swój czas wolontariusz.

Mogą nimi być np.:

• pomoc w ośrodkach zajmujących się rehabilitacją dzieci z porażeniem mózgowym;
• organizowanie ciekawych zajęć w czasie wolnym dla dzieci w szpitalach: teatrzyków, itp.;
• spędzanie czasu z osobami starszymi w domach pomocy społecznej;
• pomoc w odrabianiu lekcji dzieciom w domach dziecka lub w świetlicach środowiskowych;
• udział w dużych przedsięwzięciach charytatywnych (np. kwestach) mających na celu zbiórkę funduszy na rzecz potrzebujących;
• pomoc w organizowaniu ciekawych zajęć w świetlicach osiedlowych.
  

W 1985 r. rezolucją Zgromadzenia Ogólnego Narodów Zjednoczonych postanowiono, że 5 grudnia obchodzony będzie jako Międzynarodowy Dzień Wolontariusza. Ogłoszenie przez ONZ roku 2001 Światowym Rokiem Wolontariatu przyczyniło się do aktywizacji działań w tej dziedzinie.

Przykady działań wolontariackich

„EMPATIA” W SZCZECINIE

Centrum Wolontariatu przy Stowarzyszeniu POLITES w Szczecinie realizuje w 2008 r. Program „Empatia - Lokalna solidarność na rzecz równych szans”. Jest to projekt, którego celem jest wsparcie osób długotrwale bezrobotnych w powrocie na rynek pracy. Ma za zadanie wspomóc osoby bezrobotne w aktywnym poszukiwaniu pracy i służy z jednej strony wzmocnieniu umiejętności komunikacyjnych osób bezrobotnych oraz ich aktywności społecznej, z drugiej - zmianie wizerunku osób bezrobotnych w oczach społeczności. lokalnej. Osoby bezrobotne przystępujące do programu „Empatia” pozostają pod jego opieką przez 7 miesięcy. W tym czasie mają stworzone warunki do aktywnego poszukiwania pracy.

WOLONTARIAT W GIMNAZJUM W POCZESNEJ

„Od kilku lat w naszej szkole działa grupa osób, które oddają swój wolny czas i serce, aby służyć bezinteresownie innym. Pomagają w nauce słabszym uczniom Gimnazjum i Szkoły Podstawowej, włączają się w zbiórki pieniędzy i niezbędnych rzeczy dla osób potrzebujących, dbają o potrzeby osób starszych i chorych w środowisku, angażują się w akcje „Dzieło Nowego tysiąclecia”, powstałą z inicjatywy Jana Pawła II i służącą zdolnej, ale ubogiej młodzieży, wreszcie działają na rzecz pomocy misjom. W ubiegłym roku uczennice klas III, odwiedzały chorych, niepełnosprawnych chłopców w Domu dla chłopców św. Stanisława Kostki w Częstochowie, pomagając im w nauce i organizując czas wolny. Oczywiście wolontariusze muszą także rozwijać siebie, stąd nasi uczniowie uczestniczą w spotkaniach, warsztatach, których celem jest ich doskonalenie i rozwój osobowy. Jeżeli i Ty pragniesz służyć innym ZAPRASZAMY. Nasz szkolny wolontariat „stoi dla Ciebie otworem”. Od 22 - 25 maja 2008 r. wolontariuszki naszego gimnazjum pracowały i odpoczywały w Archidiecezjalnym Ośrodku Charytatywnym w Rybakach koło Olsztyna (Mazury). Wyjazd był nagrodą za ich pracę podczas pielgrzymki na Jasna Górę, która odbyła się 10 V 2008 r”.

WOLONTARIUSZ JAKICH MAŁO

Z pozoru przeciętny dziewiętnastolatek, nieróżniący się niczym od rówieśników. Kiedy się jednak pozna go bliżej - okazuje się, że to chłopak z sercem na dłoni. Rafał Średziński ma czas na naukę, hobby i odpoczynek. Przede wszystkim jednak nie brakuje mu zapału i chęci, by pomagać innym. Został wolontariuszem po tym, jak parę lat temu z niepełnosprawną kuzynką uczestniczył w festynie integracyjnym. Jeszcze jako gimnazjalista zaangażował się w działalność stowarzyszenia KLANZA. Rówieśnicy i nauczyciele przypatrywali się jego pomysłom ze zdziwieniem, ale jego zapał nie słabł. Cztery lata temu znalazł się w czołówce konkursu „Ośmiu Wspaniałych”. To potwierdziło, że jego działania zmierzają w dobrym kierunku. Dalej działał w KLANZIE, zajmował się dziećmi uchodźców z Czeczenii, które uczył języka polskiego. Latem w ramach wolontariatu często wyjeżdżał na kolonie jako opiekun. Do tej pory aktywnie współpracuje z białostockim Centrum Współpracy Organizacji Pozarządowych. Jest jednym z inicjatorów grupy „My dla Innych”, z którą zrealizował projekt „Każdy inny - wszyscy równi, czyli razem przez Europę”. Za swoje zaangażowanie otrzymał nagrody w kilku ogólnokrajowych konkursach. - Rafał jest niezwykłą osobowością i postacią godną naśladowania. Mimo młodego wieku osiągnął już bardzo dużo, a przecież jego przygoda i kroczenie ku dorosłości dopiero się zaczyna - dodaje Anna Samborska

Źródło: „Gazeta Wyborcza” Białystok, 2008-05-27

„Praca na miarę”

Zwykle wolontariusz nie musi posiadać ściśle określonych kwalifikacji, wystarczają dobre chęci i wolny czas. Kandydat również nie musi mieć dużego doświadczenia zawodowego, ani biegle posługiwać się komputerem czy posiadać perfekcyjnej znajomości języka obcego, nie musi być też w pełni sprawny fizycznie. Jednak w niektórych przypadkach od wolontariusza oczekuje się posiadania kwalifikacji odpowiednich do rodzaju i zakresu wykonywanych zadań (w przypadku, gdy taki obowiązek wynika z odrębnych przepisów). Wybierając instytucję, której chce zaoferować swoją pomoc, kandydat na wolontariusza powinien się zastanowić, co go interesuje. Robiąc coś, co uważa za ciekawe, będzie bardziej zadowolony z powierzanych zadań i wydajniejszy. Będzie mógł również rozwinąć swoje zainteresowania. Powinien również zastanowić się, ile czasu może poświęcić na działalność wolontariacką. Czy chce się zaangażować w pełni, czy też interesuje go wolontariat „akcyjny”, czyli pomoc udzielana co pewien czas w ramach większego wydarzenia. To także ułatwi mu wybór instytucji, której chce pomóc i formę tej pomocy. Nie każdy wolontariusz nadaje się do każdego rodzaju pracy. Nie wszystkie osoby lubią w pracy bezpośredni kontakt z innymi ludźmi, jedni z nas są cierpliwi, inni nie, jedni lubią pracę w ruchu, inni wolą posiedzieć, są osoby, które chętnie prowadzą rozmowy i takie, które nie lubią zbyt częstych kontaktów z ludźmi. Skoro już kandydat na wolontariusza zdecyduje, jak i gdzie chce pomagać, łatwiej mu będzie starać się o status wolontariusza. Jest bowiem wiele sposobów na to, aby zostać wolontariuszem.

Po co komu wolontariat?

Według psychologii humanistycznej podstawową właściwością człowieka jest rozwój, wyznaczony głównie czynnikami wewnętrznymi. Głównym celem ludzkiej aktywności jest dążenie do samorealizacji, która może przejawiać się w rozmaity sposób (twórczość, miłość, altruizm). Z natury swej człowiek jest istotą dobrą i twórczą, lecz właściwości te nie zawsze są realizowane, co wynika z niewłaściwych warunków społecznych, wadliwego systemu wychowawczego, indoktrynacji itp. Ujawnienie i aktualizowanie wewnętrznych możliwości (samorealizacja) ma dla człowieka większe znaczenie, aniżeli zaspokojenie popędów. Istotnym składnikiem psychologii humanistycznej jest teoria potrzeb rozwinięta i ogłoszona w 1954 r. przez Abrahama H. Maslowa, psychologa amerykańskiego. Mechanizmem sterującym ludzkimi zachowaniami są według niego potrzeby, pojmowane jako brak czegoś, wywołujący jednocześnie dążenie do zaspokojenia tego braku. Potrzeby tworzą układ hierarchiczny (tzw. „piramida” Maslowa), z którego wynika, że zaspokojenie potrzeb niższych jest warunkiem zaspokojenia potrzeb wyższych. „Piramida” składa się z pięciu kategorii: u jej podstaw leżą potrzeby fizjologiczne, następnie potrzeba bezpieczeństwa, potrzeba przynależności i miłości, godności i szacunku i - na szczycie piramidy - potrzeba samorealizacji. Z czasem Maslow wzbogacił swą teorię podziałem na potrzeby typu D (deficiency) oraz potrzeby typu B (being). Pierwsze służą uzupełnianiu naturalnych braków powstających w wyniku działalności człowieka, drugie zaś jego rozwojowi i doskonaleniu. Zaspokojenie potrzeb D prowadzi do redukcji napięcia motywacyjnego, niezaspokojenie do schorzeń. Zaspokojenie potrzeb B, zwanych też przez Masłowa „metapotrzebami”, wzbogaca osobowość, ale bywa źródłem wzrostu napięcia. Niezaspokojenie potrzeb B prowadzi natomiast do „metachorób” (depresja, nerwice egzystencjalne), bądź do „metapatologii” (apatia, alienacja, cynizm). Poznanie teorii Maslowa pozwala zrozumieć potrzeby wolontariuszy, tego „czegoś”, co popycha ich do aktywności.

Ludzie pracujący społecznie podają wiele różnych powodów, dla których zajmują się wolontariatem, najczęściej mówią, że jest to:

• chęć pomagania ludziom potrzebującym;
• nadzieja na zdobycie nowych doświadczeń;
• możliwość zdobycia zajęcia;
• działanie dla własnej satysfakcji;
• chęć poznania nowych ludzi;
• pragnienie spłacenia długu wobec społeczeństwa;
• walka o specjalną sprawę;
• możliwość znalezienia pracy;
  

Papież Jan Paweł II w grudniu 2001 r., na zakończenie Międzynarodowego Roku Wolontariatu, ustanowionego przez ONZ, powiedział: „Cóż takiego skłania wolontariusza do poświęcenia swego życia dla innych? Przede wszystkim naturalny odruch serca, który przynagla każdego człowieka do pomocy drugi - swemu bliźniemu. Jest to bez mała «prawo istnienia». Wolontariusz, gdy bezinteresownie może dać innym coś z siebie, doświadcza radości, która przewyższa to, czego dokonał. Z tego właśnie powodu wolontariat jest szczególnym czynnikiem sprzyjającym postępowi na drodze humanizacji: dzięki różnym formom solidarności i służby, które promuje i konkretyzuje, uwrażliwia społeczeństwo na godność człowieka i na jego różne potrzeby. Działalność wolontariatu prowadzi do doświadczenia, że człowiek w pełni realizuje się wyłącznie wtedy, gdy kocha i daje siebie innym.”

• www.wolontariat.pl
  
• www.jedenswiat.org.pl
  
• www.wolontariat.org.pl
  
• www.wolontariat.salezjanie.pl
  
• www.wolontariat.katolik.pl
  
• www.wolontriatstudencki.pl
  
• www.strefamlodych.pl
  
• www.pozytek.gov.pl
  
• www.eurostudent.pl
  
• www.youth.org.pl
  
• www.polskapomoc.gov.pl
  
  

• Umowa Zlecenia Pracy Wolontarystycznej
• Zezwolenie rodziców/opiekunów niepełnoletniego wolontariusza
• Porozumienie o Wykonywaniu Świadczeń Wolontarystycznych
• Zaświadczenie o wykonywaniu świadczeń wolontarystycznych przez ... na rzecz ...
  

Projekt jest realizowany przy wsparciu udzielonym przez Islandię,
Lichtenstein i Norwegię ze środków Mechanizmu Finansowego Europejskiego
Obszaru Gospodarczego, Norweskiego Mechanizmu Finansowego oraz budżetu
Rzeczypospolitej Polskiej w ramach Funduszu dla Organizacji Pozarządowych.

PARTNERZY PROJEKTU