Temat
Podczas zajęć uczniowie i uczennice symulując sądowy proces poznają „na własnej skórze” kilka praw i wolności człowieka.

Cele zajęć
- praktyczne poznanie funkcjonowania praw człowieka
- dostarczenie wiedzy na temat istoty kilku fundamentalnych praw i wolności człowieka
- poznanie tekstu Powszechnej Deklaracji Praw Człowieka (wersja dłuższa)

Czas zajęć
90 minut lub 45 w wersji skróconej

Metody
- praca z tekstem
- praca w grupach
- dyskusja
- symulacja

Potrzebne materiały
- wydrukowany i powielony tekst Powszechnej Deklaracji Praw Człowieka
(np. z http://pl.wikisource.org/wiki/Powszechna_Deklaracja_Praw_Człowieka)
- powielone i wycięte karty z rolami dla każdej grupy
- powielone i wycięte karty z polecaniami dla każdej grupy
- taśma malarska (do zaklejenia ust)

Materiały pomocnicze
- Marek Nowicki: Co to są prawa człowieka
(http://www.hfhrpol.waw.pl/pliki/MNowicki_CoToSa.pdf )
- Wiktor Osiatyński: Wprowadzenie do praw człowieka
(http://www.hfhrpol.waw.pl/pliki/WOsiatynski_HistIFilo.pdf )

1.
Przywitaj uczestników i uczestniczki warsztatu.
Powiedz, że na zajęciach spróbujecie rozwiązać pewien problem. (3 min)

2.
Przeczytaj tekst:. (4 min)

• Do Polski rafiła grupa uchodźców. Pochodzą z państwa, w którym trwa wojna domowa. Uciekli, żeby ratować życie. Trafili w ręce ludzi, którzy obiecali im, że przewiozą ich w jakieś bezpieczne miejsce. Zabrali im wszystkie pieniądze i wsadzili do ciężarówki. Po kilku dniach jazdy w nieznanym kierunku wysadzili ich w lesie. Złapała ich straż graniczna. Okazało się, że są w Polsce. Trafili do Obozu dla Uchodźców. Chcą zostać w Polsce do czasu, kiedy w ich kraju skończy się wojna i będą mogli bezpiecznie wrócić. Są gotowi pracować, żeby zarobić na swoje utrzymanie. Władze mówią, że Polski nie stać na pomoc uchodźcom i chcą ich wydalić do ich kraju. Obecnie siedzą w obozie dla uchodźców (byłe koszary), w nieogrzewanych barakach, w fatalnych warunkach, karmieni są starym chlebem i wodą. Nie mają dostępu do lekarza ani żadnej osoby, która chciałaby im pomóc. Nie wiedzą, co się z nimi stanie.
  

Poproś osobę z grupy, żeby opowiedziała własnymi słowami historię uchodźców.
Upewnij się, że wszystkie osoby zrozumiały, co się stało.

3.
Powiedz, że za chwilę wcielicie się w różne role, a następnie odbędzie się proces sądowy.
Podziel osoby uczestniczące na 4 grupy: uchodźców, demonstrantów, ekspertow, sędziów.
Rozdaj im karty z rolami i poproś, żeby przygotowali się do akcji.
Rozdaj kartki i markery. (8 min)

4.
Kiedy wszystkie grupy będą gotowe, rozdaj im karty z poleceniami i daj chwilę na przygotowanie się do akcji. (5 min)

5.
Zaaranżujcie odpowiednio salę.
Zróbcie miejsce dla sądu, uchodźców, ekspertów i demonstrantów.
Odegrajcie scenę sądu. (5 min)

6.
Po odczytaniu wyroku, poproś przedstawicieli/lki grup, by opisały, jak się czuły/li w danej sytuacji.
Jakie towarzyszyły im emocje? (5 min)

7.
Poproś, żeby w swoich grupach spróbowali określić, jakie prawa zostały naruszone.
Poproś, żeby zanotowali na kartkach. (5 min)

8.
Wspólnie wypiszcie prawa człowieka, które zostały naruszone. (5 min)

UWAGA!
Powinno się znaleźć:

• wolność słowa
  
• prawo do bezpieczeństwa
  
• wolność zgromadzeń
  
• prawo do azylu/wyboru miejsca zamieszkania
  
• prawo do opieki medycznej
  
• prawo do sądu
  
• i inne
  

9.
Podziękuj za zaangażowanie.

Po zakończeniu wersji pierwszej

1.
Rozdaj grupom tekst Powszechnej Deklaracji Praw Człowieka i poproś, żeby odnaleźli prawa, które zostały naruszone. (25 min)

2.
Na tablicy spiszcie wszystkie wynotowane przez grupy prawa.
Zapytaj czy to, że nie wszystkie prawa człowieka znalazły sie na tablicy oznacza, że są one mniej ważne? (15 min)

UWAGA!
Ważne, żeby osoby uczestniczące rozumiały, że nie da się stworzyć hierarchii praw człowieka - każde z praw w danej sytuacji, dla określonej jednostki może być najważniejsze.

Jako przykład możesz podać nazwisko Ryszarda Siwca, który spalił się w proteście przeciwko interwencji wojsk PRL w Czechosłowacji w 1968 r., mimo, że miał pracę, jedzenie, mieszkanie, czuł się bezpiecznie. Ryszard Siwiec wybrał wolność słowa (bo tylko dokonując samospalenia, jego krzyk mógł zostać usłyszany), niż zapewnienie sobie praw socjalnych i bezpieczeństwa.

3.
Na zakończenie, zainteresowanym, podaj link do strony z tekstami Marka Nowickiego i Wiktora Osiatyńskiego:

• Marek Nowicki: Co to są prawa człowieka
  (http://www.hfhrpol.waw.pl/pliki/MNowicki_CoToSa.pdf )
• Wiktor Osiatyński: Wprowadzenie do praw człowieka
  (http://www.hfhrpol.waw.pl/pliki/WOsiatynski_HistIFilo.pdf )
  
  

Karty z rolami :

Karty z rolami :

Projekt jest realizowany przy wsparciu udzielonym przez Islandię,
Lichtenstein i Norwegię ze środków Mechanizmu Finansowego Europejskiego
Obszaru Gospodarczego, Norweskiego Mechanizmu Finansowego oraz budżetu
Rzeczypospolitej Polskiej w ramach Funduszu dla Organizacji Pozarządowych.

PARTNERZY PROJEKTU